Vesayet Davası ve Vasi Tayini
Vesayet Davası ve Vasi Tayini (Avukat Volkan Gözüyukarı)
Vesayet Davası Ve Vasi Tayini (Atanması) genellikle bir kişinin hukuki kapasitesinin sınırlı veya kısıtlanmış olduğu durumlarda uygulanan hukuki süreçlerdir. Bu durumlar genellikle yaşlılık, zihinsel veya fiziksel engellilik gibi nedenlerle ortaya çıkar ve bireyin kendi işlerini yürütemeyecek durumda olması halinde koruyucu tedbirler alınmasını sağlar.
- Vesayet Davası: Bir kişinin, kendi işlerini yönetme veya hukuki kararlar alma yeteneğinin kısıtlandığı durumlarda, mahkemeye başvurarak bu kişi hakkında bir vesayet davası açılabilir. Vesayet davası, kişinin mahkeme tarafından belirlenen bir vasi veya vesayet altına alma sistemi altında yönetilmesini gerektirir. Mahkeme, kişinin durumunu inceleyerek ve gerektiğinde tıbbi raporlar gibi kanıtları değerlendirerek bu kararı verir.
- Vasi Tayini: Vesayet davası sonucunda, mahkeme tarafından kişinin kendisini yönetme yeteneğinin kısıtlandığına karar verilirse, bu kişi için bir vasi tayini yapılır. Vasi, genellikle aile üyeleri, yakınları veya uzmanlar arasından seçilir. Vasi, vesayet altındaki kişinin mali işlerini yönetir, sağlık kararları alır ve genel refahını gözetir. Vasi, kişinin çıkarlarını en iyi şekilde koruma sorumluluğunu taşır.
Bu süreçlerin amacı, kısıtlanmış hukuki kapasitesine rağmen bireyin yaşam kalitesini ve refahını en üst düzeyde korumak, onun haklarını ve çıkarlarını gözetmek ve gerektiğinde hukuki işlemleri doğru ve adil bir şekilde yürütebilmektir. Vesayet davaları ve vasi tayini prosedürleri ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir, bu nedenle yerel hukuk sistemine uygun bir şekilde uygulanır.
Vasilik Nedir?
Vasi, TMK. Madde 403’e göre vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukuki işlemlerde onu temsil etmekle yükümlü kişidir.
VASİNİN GÖREVLERİ
- Vasiliğe atanma kararının kesinleşmesi üzerine vasi ile vesayet makamının görevlendireceği bir kişi tarafından, vakit geçirilmeksizin, yönetilecek malvarlığının defteri tutulur.
- Vesayet altındaki kişinin kendisi veya malvarlığının yönetimi için gerekli olmayan paralar, faiz getirmek üzere, vesayet makamı tarafından belirlenen millî bir bankaya yatırılır veya Hazine tarafından çıkarılan menkul kıymetlere çevrilir. Paranın yatırılmasını bir aydan fazla geciktiren vasi, faiz kaybını ödemekle yükümlüdür.
- Vesayet altındaki kişi küçük ise, vasi onun bakımı ve eğitimi için gereken önlemleri almakla yükümlüdür.
- Vesayet dairelerinin yetkilerine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla vasi, vesayet altındaki kişiyi bütün hukuki işlemlerinde temsil eder.
- Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını iyi bir yönetici gibi özenle yönetmek zorundadır.
Vesayet Davası ve Vasi Tayini (Hangi Durumlarda Dava Açılır)
Vesayet Davası ve Vasi Tayini davaları, genellikle bir kişinin kendisini yönetme yeteneğinin kısıtlandığı durumlarda açılır. Bu durumlar, bireyin fiziksel veya zihinsel sağlığının etkisi altında olduğu ve kendi işlerini düzenleyemeyecek durumda olduğu zamanlarda ortaya çıkar. Vesayet davası açılmasını gerektiren bazı durumlar şunlar olabilir:
- Zihinsel veya Fiziksel Engellilik: Kişi, ciddi bir zihinsel veya fiziksel engellilik nedeniyle kendi işlerini düzenleyemeyecek durumdaysa, vesayet davası açılabilir. Bu durumda, kişinin günlük yaşam ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için bir vasi atanabilir.
- Yaşlılık: Yaşlılıkla birlikte bazı kişiler yaşamsal kararları almakta veya mali işlerini yönetmekte güçlük yaşayabilirler. Eğer yaşlılık nedeniyle bir kişi kendi çıkarlarını koruyamayacak hale gelirse, vesayet davası açılabilir.
- Akıl Sağlığı Sorunları: Akıl sağlığı sorunları nedeniyle birey kendi kendine karar verme yeteneğini yitirdiğinde veya ciddi şekilde etkilendiğinde, vesayet davası açılabilir. Örneğin, şiddetli bir akıl hastalığı sonucu bireyin kendisini yönetme yeteneği kısıtlanabilir.
- Bağımlılık: Alkol, uyuşturucu veya benzeri bağımlılıklar nedeniyle kişi kendi işlerini yürütemeyecek duruma gelirse, vesayet davası açılabilir. Bu durumda vasi, kişinin bağımlılıkla ilgili risklerini yönetmeye çalışır.
- Hasta Durumu: Ciddi bir hastalık veya tıbbi durum nedeniyle kişi kendi bakımını üstlenemeyecek durumdaysa, vesayet davası açılabilir. Bu durumda vasi, kişinin tıbbi ihtiyaçlarını ve bakımını sağlamakla sorumlu olur.
- Korunmaya Muhtaç Durum: Ciddi bir tehlike altında olan veya sömürüye maruz kalan kişiler için de vesayet davası açılabilir. Örneğin, kötü niyetli kişilerin finansal sömürüsüne uğrayan yaşlı bir birey için vesayet davası açılabilir.
Vesayet Davası ve Vasi Tayini (Vesayet kararı nasıl alınır?)
Vesayet Davası ve Vasi Tayini (Atanması) davaları ve vasi tayinleri Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından ele alınır. Sulh Hukuk Mahkemeleri, aile hukuku, miras hukuku ve kişisel durumlarla ilgili davalara bakan mahkemeler arasında yer alır. Vesayet kararlarını almak veya vasi tayini için Sulh Hukuk Mahkemesine başvurmanız gerekmektedir. Bu mahkemeler, kişilerin hukuki koruma ihtiyaçlarını ve günlük yaşamlarını düzenlemek amacıyla vesayet kararları verirler.
Vasi Olarak Atanacak Kişinin Yükümlülükleri Nelerdir?
Bir vasi olarak atanacak kişinin yükümlülükleri, vesayet altındaki bireyin güvenliği, bakımı, mali işleri ve genel refahı gibi konularda sorumluluk taşımasını içerir. Vasi, atandığı kişinin çıkarlarını en üst düzeyde koruma amacıyla aşağıdaki görevleri yerine getirir:
- Mali İşlerin Yönetimi: Vasi, vesayet altındaki kişinin mali işlerini yönetir. Bu, gelirin yönetimi, faturaların ödenmesi, banka hesaplarının idaresi ve gerekli finansal işlemlerin yapılmasını içerir. Vasinin, kişinin mali durumunu koruyarak ve onun adına kararlar alarak bu işleri yürütmesi gerekir.
- Sağlık Kararları Almak: Vasi, vesayet altındaki kişinin sağlık durumunu izler ve tıbbi tedavi kararlarını alır. Bu, doktor randevularının düzenlenmesi, ilaçların alınması ve tıbbi gereksinimlerin karşılanması gibi konuları içerir.
- Günlük Yaşam İhtiyaçlarını Karşılamak: Vasi, vesayet altındaki kişinin günlük yaşam ihtiyaçlarını yönetir. Bu, yemek, giyim, barınma, hijyen gibi temel ihtiyaçların karşılanmasını içerir.
- Eğitim ve İstihdam Konularında Destek Olmak: Eğer vesayet altındaki kişi eğitim veya istihdam konularında destek gerektiriyorsa, vasi bu konularda yardımcı olabilir. Öğrenim veya işe yerleştirme süreçlerini izlemek ve gerekli düzenlemeleri yapmak vasi sorumluluğundadır.
- Kişisel Hakları ve Çıkarları Korumak: Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını ve çıkarlarını koruma görevini üstlenir. Bu, kötü niyetli kişilerden korumak, hukuki süreçleri yönlendirmek ve kişinin güvende olmasını sağlamak anlamına gelir.
- Raporlama ve Mahkeme İşlemleri: Vasi, düzenli olarak mahkemeye hesap verme ve durum raporları sunma yükümlülüğüne sahiptir. Mahkemeye, vesayet altındaki kişinin durumu, harcamalar, gelirler ve yapılan işlemler hakkında bilgi sunmak gerekir
Vesayeti Gerektiren Hallerin Sona Ermesi
-Küçüklerde
Küçük üzerindeki vesayet, onun ergin olmasıyla kendiliğinden sona erer.
-Hükümlülerde
Özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkûmiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet, hapis hâlinin sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkar.
-Diğer Kısıtlılarda
 Diğer kısıtlılar üzerindeki vesayet, yetkili vesayet makamının kararıyla sona erer. Vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkması üzerine vesayet makamı vesayetin sona ermesine karar verir. Kısıtlı ve ilgililerden her biri, vesayetin kaldırılması isteminde bulunabilir.
-Akıl hastalığı veya akıl zayıflığında
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı yüzünden kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılmasına, ancak kısıtlama sebebinin ortadan kalkmış olduğunun resmî sağlık kurulu raporu ile belirlenmesi hâlinde karar verilebilir.
-Savurganlık, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimde
Savurganlığı, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kısıtlanmış olan kişinin vesayetin kaldırılmasını isteyebilmesi, en az bir yıldan beri vesayet altına alınmasını gerektiren sebeple ilgili olarak bir şikâyete meydan vermemiş olmasına bağlıdır.
-İstek üzerine kısıtlamada
Kendi isteğiyle kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılması, kısıtlamayı gerektiren sebebin ortadan kalkmasına bağlıdır.
Önemli:
Burada sunulan bilgiler genel bilgilendirme amacı taşımaktadır ve hukuki danışmanlık veya profesyonel hukuki tavsiye yerine geçmez. Hukuki meseleler karmaşık olabilir ve ülke veya bölgeye göre farklılık gösterebilir. Hukuki konularda kesin ve güvenilir bilgi almak için bir hukuk danışmanına başvurmanız önemlidir. Herhangi bir hukuki işlem yapmadan önce yerel yasalara ve uzman görüşlerine başvurmanız, doğru ve güvenilir bilgiler edinmeniz için en iyi yaklaşımdır.